Diyabet; kandaki şeker (glikoz) düzeyini dengeleyen insülülin hormonunun,eksikliği veya yeterince salgılanması rağmen ,vücutta kullanılmaması sonucu oluşan kronik bir metebolizma bozukluğudur.
İnsülin ; Pankreas tarafından üretilen bir hormondur.İnsülin kandaki şeker düzeyini normal aralıkta tutan hormondur. Diyabeti olan bireylerde insülin hormonu eksikliği veya insülin yeterli miktarda olmasına rağmen etkisinde bir azalma söz konusudur.
Diyabet tipleri
-T1 Diyabet
-T2 diyabet
-Gestasyonel Diyabet
-Diğer bazı hastalıklar veya durumlarda eşlik eden diyabet
Diyabetin Belirtileri:
Çok su içme
Çok idrara çıkma
Gece sık idrara çıkma, idrar kaçırma
Çok yemek yeme
Ağırlık artışı veya zayıflama
Bulanık görme
Genital bölgede kaşıntı
Halsizlik, yorgunluk
Diyabetin yol açtığı önemli sağlık sorunları:
İnme (felç)
Diyabetik göz hastalığı (görme kaybı)
Koroner kalp hastalığı
Böbrek yetmezliği
Sinir hasarı
Ayak yarası (diyabetik ayak)
Cinsel sorunlar
Bireysel diyabet yönetiminin 5 altın kuralı vardır:
Diyabet eğitimi
Tıbbi beslenme tedavisi
Egzersiz
İlaçları ve/veya insülinleri düzenli kullanma
Düzenli hekim kontrolü
Diyabetten koruyucu önlemler
3 ayda bir HbA1c
Kan şekeri takibi
Nörolojik muayene
Göz dibi muayenesi
Ayak bakımı
Diş sağlığı taramaları
6 ayda bir 24 st lik idrar
Kan yağları
Tansiyon ve kilo takibi
Aşılama kanser taramaları
Kardiyoloji muayenesi
Diyabetin görülme sıklığı neden artıyor?
Hareketsiz yaşam
Artan obezite
Sağlıklı olmayan beslenme alışkanlıkları
Diyabet Eğitimi:
Diyabet eğitimi herkes içindir, eğitimi alanlar diyabet hakkında genel bilgilere sahip olur, ilaçlarını ve insülinlerini doğru kullanmayı; kan şekerini ölçmeyi; kan şekeri düşük veya yüksekse ne yapması gerektiğini öğrenir. Eğitim diyabetli bireylerin bilinçlenmesini sağlar bu sayede diyabetin yol açabileceği sağlık sorunları erken teşhis edilmiş olur.
Tıbbi Beslenme Tedavisi:
Diyabetli bireyler yeterli ve dengeli beslenebilmeleri için enerji ve tüm besin ögelerinden önerilen miktarlarda almaları gerekir. Diyabetik bireylerin enerji gereksinmeleri saptanıp, kendilerine uygun enerjiyi diyetle almaları arzu edilen vücut ağırlığının sağlanması açısından önemlidir. Öğünler 3 ana öğün (Kahvaltı, Öğle, Akşam) ve 3 ara öğünden (Kuşluk, İkindi, Gece) oluşmalıdır. Öğün araları 2,5-3 saat olmalıdır. Öğün atlanmamalıdır.
Düzenli Egzersiz
Diyabetli bireylerde haftada en az 3 gün 45 dakika düzenli egzersiz, kan şeker kontrolünü iyileştirir. Diyabetli bireyler kan şekeri 100-250 mg/dl arasında ise egzersize başlamalıdır.
Diyabette İlaç ve İnsülin Tedavisi:
Tip 1 diyabetli hastalarda tedavide ilaçların yeri yoktur. Yalnızca insülin kullanılır. Tip 2 diyabette ise kan şekerini düşürücü ilaçlar tedavide kullanılabilir. İlerleyen önemlerde tedaviye insülin eklenebilir. İnsülin tedavisi yerine koyma tedavisidir. Bağımlılık yapmaz.
Hemşire Mehtap Erdönmez Ertaş
Diyabet Eğitim Hemşiresi
Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi